Herken je dit? Een vervelende diep-zeurende pijn onder de hak. Meestal s’ochtends of bij inspannning. Vaak aan het begin bij steun nemen op de voet na lang gezeten of gelegen te hebben.
De pijn zit meestal aan de binnenzijde vd hiel. Mn lang in dezelfde houding staan zorgt voor veel pijn. De pijn neemt meestal af wanneer de voet in beweging komt.
In deze blog leg ik uit wat hielspoor is , waardoor het veroorzaakt wordt en wat je er zelf aan kan doen om van deze vervelende klacht af te komen!
1. Fascitis plantaris (ontstoken peesplaat)
Pijn onder de hak begint vaak als gevolg van een fascitis plantaris. Wat is een fascitis plantaris? Dit is een ontsteking van de peesplaat onder de voet.
De peesplaat raakt ontstoken door overbelasting. Vaak ontstaan deze klachten bij mensen met platvoeten, verkorte achillespees en/of kuitspieren of door overgewicht.
Door overbelasting ontstaat microscopische weefselschade, vaak aan de onderzijde van het hielbeen.
2. Spina Calcanei (hielspoor)
Hielspoor is een doornig uitsteeksel onder aan de hiel. De medische term hierdoor is Spina Calcanei of Calcaneusspoor.
Door dit uitsteeksel kan er irritatie onder de voet ontstaan waardoor er vocht of een slijmbeurs onder de hak ontstaat.
Het weefsel onder de hak gaat hierdoor ontsteken en er ontstaat een kloppende pijn. Men heeft hierdoor vaak het gevoel dat er een ‘kiezelsteentje’ in de schoen zit.
Waarom dit botvormig uitsteeksel ontstaat is niet geheel duidelijk. Vaak is dit het gevolg van jarenlange overbelasting (door druk onder de hak welke optreedt bij lang staan of lopen) of teveel aan trekkracht van de peesplaat aan het hielbeen.
Mn waarbij de voet veel in ‘pronatiestand’ komt. Pronatie is het naar binnen draaien van de voet, Hierdoor ontstaat in eerste instantie verkalking en later maakt het lichaam een soort bot/kalkvormig uitsteeksel.
Je ziet deze klacht veel bij atleten, fanatieke hardlopers, of sporters welke veel moeten springen.
Het komt echter ook voor bij niet sporters. Vaak zit dit uitsteeksel dan niet verbonden met de peesplaat.
3. Hoe wordt de juiste diagnose gesteld?
Dit gebeurt vaak dmv echografie. Echo is de eerste keus voor diagnostisering van Spina Calcanei en/of Fascitis Plantaris.
Tijdens de echo wordt gekeken of er een vergroeiing van een spoorelement is vanuit de calcaneus; het zogenoemde doornig uitsteeksel.
Verder wordt gekeken naar de mate van verdikking van de fascia plantaris wat kan duiden op degeneratie van de peesplaat.
4. Behandeling van hielspoor
Wanneer we weten wat er precies aan de hand is kan er een behandelplan opgesteld worden.
In eerste instantie moet achterhaald worden wáárdoor de klacht veroorzaakt wordt zodat de oorzaak aangepakt kan worden.
Zoals gezegd staat de voet vaak in pronatiestand. Dit ziet eruit als een platvoet. Men steunt en loopt hierbij op de binnenzijde van de voetzool. Deze pronatiestand zorgt voor instabiliteit van de voetwortel. Hierdoor zakt de voet als het ware uit elkaar waardoor overbelasting op de peesplaat ontstaat.
Deze pronatiestand kan het gevolg zijn van aanleg voor platvoeten maar kan ook ontstaan als gevolg van verzwakte bilspieren. Bilspieren zorgen voor stabilisatie van het bekken met lopen. Wanneer de bilspieren door spierzwakte niet voldoende in staat zijn het bekken te stabiliseren ontstaat een “waggelgang” , beter bekend als Trendelenburg.
Wanneer dit het geval is zal er gekeken moeten worden naar de oorzaak van deze spierzwakte en indien mogelijk gestart worden met spierversterkende oefeningen van de bilspieren.
Een andere veel voorkomende oorzaak zijn verkorte kuitspieren en/of achillespees. Anatomisch gezien loopt de peesplaat via de hiel over in de achillespees en kuitspieren. Doordat de achillespees verkort is wordt de trekkracht op de peesplaat vergroot.
De behandeling zelf bestaat vaak uit shockwave therapie of diepe massage in combinatie met rekking en excentrische krachtsoefeningen.
Hoge intensiteit training is effectief gebleken bij andere pees aandoeningen zoals bij Achilles problematiek. Hierdoor heeft dit type training de voorkeur bij fascitis plantaris.
Aangezien peesweefsel gezien de specifieke collageen structuur en relatief lage vascularisatie (doorbloeding) vaak traag reageert moet de behandeling minstens 3 maanden volgehouden worden. Vaak wordt er ondersteund middels tapen. Hierdoor ontstaat verlichting van het drukpunt onder de hiel.
Wanneer er intensivering van (kloppende) pijn optreedt kan tevens gekoeld worden ter ondersteuning.
Gebruik hiervoor een plastic flesje gevuld met water. Eerst bevriezen en dan met de voetzool er overheen rollen. Je koelt de pijnlijk plek én masseert tegelijkertijd de peesplaat.
Excentrisch trainen en rekkingsoefeningen
Excentrisch betekent verlengen. Bij een excentrische oefening van de peesplaat en achillespees ga je op de bal van de voet op de eerste traptrede staan.
Nu haal je de niet pijnlijke voet weg en laat je de hak van de voet aan de aangedane zijde langzaam naar beneden zakken.
Vervolgens kom je met behulp van je sterke voet weer terug in de beginstand. Bij de uitgangspositie(staan op de bal van de voet met de tenen omhoog) rek je de peesplaat onder de voet en bij het laten zakken van de hak ben je excentrisch aan het trainen.
5. Wat kan je zelf aan de klachten doen?
Mocht je niet in staat zijn jezelf te laten behandelen of ervoor kiezen het probleem zelfstandig aan te pakken dan kan je denken aan een nachtspalk voor ondersteuning s’nachts en hielspoor inlegzooltjes voor ondersteuning overdag.
Nachtspalk
De nachtspalk wordt voornamelijk s’nachts gedragen. De spalk trekt de voet wat naar achter en de tenen omhoog waardoor de peesplaat niet kan gaan afhangen(verkorten).
Tijdens verkorten ontstaat er namelijk spanning en verkleving van de peesplaat. De nachtspalk voorkomt dit en zorgt ervoor dat de peesplaat continue wat op rek blijft.
Zoals hierboven omschreven heeft rekken een positieve bijdrage tot herstel.
Hielspoor inlegzooltjes
Onder de hak bevindt zich een vetlaag. Deze vetlaag zorgt voor demping en natuurlijke bescherming van van de hak en peesplaat. Bij mensen met hielspoorklachten zien we vaak een afname van vetweefsel onder de hak. Bekende risicofactoren zijn Diabetes en Reumatoïde Artritis. Een effectieve oplossing voor dit probleem is het gebruik van inlegzooltjes.
Hielspoor inlegzooltjes zorgen ervoor dat de druk onder de hiel beter verdeelt wordt waardoor demping van de pijnlijke plek ontstaat.