Pijn wordt geregisseerd door het brein!
Wat?! Pijn is toch gerelateerd aan weefselschade?
Wanneer je je stoot, jezelf verbrand of je enkel verzwikt worden je locale nociceptoren geactiveerd. Dit zijn zenuwuiteinden welke gespecialiseerd zijn in het registreren van pijn of lokale weefselschade. Vervolgens gaat er -via het centraal ruggenmerg- een seintje naar de hersenen en vindt er bewustwording van pijn plaats. In geval van verbranding trek je snel je hand terug en bij verzwikking ga je zitten en haal je de druk van je enkel.
De vraag is nu; hoe gaat het brein om met het verwerken van pijnprikkel(s) en waardoor ontstaat chronische pijn?
Aanhoudend pijn registreren(zoals bij chronische pijn) heeft namelijk geen zin. De hersenen reageren in dit geval “over-beschermend” maar dit komt ons systeem eigenlijk niet ten goede. Continue met pijn leven zorgt ervoor dat we slecht gaan functioneren.
We ervaren na verloop van tijd alleen nog maar pijn waardoor we niet meer kunnen genieten, moeite hebben met het uitvoeren van onze dagelijkse werkzaamheden, niet meer lekker kunnen bewegen of sporten. Hierdoor ontstaan nog meer gezondheidsklachten zoals slecht slapen en depressiviteit .
Ergens in dit complexe systeem in de hersenen gaat er dus iets fout maar hoe kunnen we dit nu stopzetten en resetten zodat we weer verder kunnen en -last but not least- weer kunnen genieten van alle mooie dingen in ons leven!
Welk deel vd hersenen is betrokken bij chronische pijn?
1. Het reptielen brein (oerbrein)
Het lichtblauwe gedeelte onder aan de hersenen wordt het reptielen of oerbrein (hersenstam) genoemd. Dit heet zo omdat dit het oudste deel van je hersenen is. Dit deel vd hersenen is het eerst geëvolueerd en miljoenen jaren oud. Alles in dit deel van de hersenen is gefocust op 2 dingen:
- overleven,
- voortplanten.
Dit deel van de hersenen reageert puur instictief en denkt niet na. Je hebt dus geen bewuste controle over de functies in dit deel van de hersenen.
In dit deel van de hersenen vindt ook het fight or flight principe plaats; vechten of vluchten. Bijkomstig worden er 2 typen stresshormonen geproduceerd.
- Adrenaline(bloeddruk + hartslag gaan omhoog)
- Cortisol(bloedsuikerspiegel gaat omhoog waardoor de spieren in 1 klap flink meer energie tot hun beschikking hebben om te verbranden. Maar ook tijdelijke verzwakking / uitschakeling van het immuunsysteem)
2. Het emotioneel brein (limbisch systeem)
Later in de evolutie is het zoogdieren- of emotioneel brein ontstaan. Hierboven “rose en paars” en wordt vaak aangeduidt als het lymbisch systeem.
Het limbisch systeem (Latijn: limbus, rand of zoom) is een groep structuren die tussen de hersenstam en de hersenschors ligt en als een ring rond de hersenholten heen gaat. De structuren in het limbisch systeem zijn betrokken bij:
- emotie(geluk, angst, verdriet, boosheid)
- motivatie,
- genot,
- emotioneel geheugen(dingen die we in het verleden hebben meegemaakt waaraan -vaak onverwerkte- emoties gekoppeld zitten).
Emotie komt dus vooral voort uit het limbisch systeem en daarbij heeft het limbisch systeem erg veel te doen met het formeren van herinneringen. Het is evolutionair gezien een van de oudste delen van de hersenen, maar bevat ook enkele nieuwere structuren. Het limbische systeem is onderdeel van de grote hersenen (bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Limbisch_systeem)
Beide systemen zijn onderling sterk aan elkaar gekoppeld. Vervelende herinneringen en onverwerkte emoties worden instinctief getriggerd en keer op keer herbeleefd..
Waar wordt pijn door beïnvloed?
Er zijn verschillende factoren van invloed op pijn. Een zeer belangrijk aspect echter is ons emotioneel wel- of onwel bevinden.
Pijn en emotie zijn direct aan elkaar verbonden. Dit kan 2 kanten op.
- Ervaren we angst, stress, boosheid of zijn we bedroefd dan versterkt dit de pijn. Zenuwen worden ook wel neuronen genoemd en “communiceren” met elkaar dmv neurostransmitters. Dit zijn stofjes welke door het zenuwuiteinde wordt afgestoten en door de volgende synaps wordt opgenomen. “Slechte” neurotransmitters worden aangemaakt door negatieve emoties en veroorzaken meer pijn.
- Voelen we ons gelukkig dan worden er “feel-good” transmitters en hormonen aangemaakt welke ervoor zorgen dat de pijn afneemt of in sommige gevallen zelfs geheel verdwijnt!
Verder is het zo dat met name de “slechte” neurotransmittters meer van dezelfde hormonen en neurotransmitters aanmaken waardoor het pijncentrum in de hersenen voor lange tijd geactiveerd blijft.
Door deze “overkill” aan neurogene en hormonale informatie raken structuren in het oerbrein en limbisch systeem verkeerd geprogrammeerd en ons “pijn systeem” weet vervolgens niet meer goed hoe deze signalen geremd kunnen worden.
Deze zogenoemde “wind-up” aan neurotransmitters zorgt ervoor dat kortdurende pijn wordt “omgezet” in landurige niet begrepen chronische pijnklachten.
Mn dit type pijn (langdurig & chronisch) is erg slecht voor ons lichaam en kwaliteit van leven. Vaak is al van alles geprobeerd om er vanaf te komen maar -zoals gezegd- als het systeem niet goed begrepen wordt is het ook niet mogelijk dit soort pijn effectief te behandelen..
Is er ook nog goed nieuws 🙁 ?
Yes! Collega fysiotherapeut en pijnspecialist Maikel Korbmacher heeft door jarenlange praktijkervaring en onderzoek een effectieve methode ontwikkeld om van chronische pijnklachten af te komen:
Zoals gezegd; er moet her-programmatie plaatsvinden zodat we uit bovengenoemde “negatieve pijn spiraal”kunnen stappen.
Het maakt in principe niet uit om wat voor soort chronische pijnklachten het gaat, het principe van verkeerde pijn programmatie blijft in essentie hetzelfde.
Hierbij een greep uit de onderdelen van deze bewezen methode
- Je kunt alleen pijnvrij worden als je weet hoe het systeem werkt. Zelfkennis is key. Je krijgt inzicht en uitleg hoe het precies werkt, zodat jij weet wat je moet doen om pijnvrij te worden.
- Als je een doel wilt bereiken moet je een gericht en onderbouwd plan hebben. Samen met jou wordt dit plan opgesteld. Door metingen te doen, evalueren en focus te houden kan het doel niet gemist worden.
- Gedachten en overtuigingen bepalen uiteindelijk jouw resultaat. Deze begrippen worden vaak enorm onderschat. Je krijgt briljante tips en adviezen om met een juiste mindset te starten.
- Het immuunsysteem bepaald of je fit of juist ziek wordt. Je krijgt tips en adviezen hoe je jouw immuunsysteem kunt verbeteren zodat jouw lichaam kan herstellen.
- ‘movent is king’. Middels bewegen wordt geleidelijk het pijn systeem onderdrukt.
- Veel mensen met (chronische) pijn ademen verkeerd. Juiste Ademhalingstechnieken aanleren dus!
- Slapen beïnvloedt je autonome zenuwstelsel en zorgt voor het stimuleren van de N. Vagus. Heel belangrijk dus om hier aan te gaan werken.
- Door een paar kleine aanpassingen te doen verminder je ontstekingen en verbeter je jouw immuunsysteem zodat herstel kan plaatsvinden en de pijn vanzelf minder wordt. En nee, je hoeft geen dieet te volgen.
- Stress is een breed begrip, maar ook wel een van de belangrijkste domeinen. Door stressoren weg te nemen, wordt je zenuwstelsel rustiger en zal je zien hoe eenvoudig het is om minder pijn te hebben.
- Pijn ontstaat zoals gezegd bij iedereen in het brein. Draai aan de juiste knopjes en zorg dat je het brein onder controle houdt. Emoties zijn vaak een grote boosdoener voor pijn. Op dit vlak is er altijd winst te behalen.
- De Wim Hof methode is steeds meer in opkomst en heeft al bewezen wat “cryotherapie” met jouw immuunsysteem en pijnklachten kan doen. Je leert precies welke stappen je kunt nemen.
- Focus Focus Focus op herstel! Je krijgt een samenvatting zodat alles voor jou bij elkaar komt waardoor je zoveel mogelijk pijnvrij blijft!